Ik ren naar de keuken, trek alle kasten open… Chocolade waar ben je? Dan maar naar de supermarkt, ik moet namelijk toch nog mijn 10.000 stappen voor vandaag halen. Jup, het is weer die tijd van de maand. Je kent het vast wel, de enorme drang naar chocolade tijdens je menstruatieperiode. Ja, ook ik ren naar de kast wanneer het weer zover is.
Sterker nog; ik denk dat ik hierin niet de enige ben! Maar waarom hebben vrouwen dit en hoe reageert ons lichaam eigenlijk op hormonen?
Laat ik bij het begin beginnen. Iedere vrouw krijgt er als het goed is mee te maken; de menstruatieperiode. Het is een teken van vruchtbaarheid, maar brengt ook de nodige ongemakken met zich mee. Bij de menstruatie en de cyclus die daarbij past, komen een hele hoop hormonen kijken die invloed hebben op ons lichaam en op ons gedrag. Daar ga ik je in deze column wat meer over vertellen.
Menstruatie en hormoonwerking
De menstruatie is een onderdeel van de menstruatiecyclus. Hierbij kan de lengte van zo’n cyclus verschillen tussen 26 en 36 dagen. De cyclus zelf bestaat uit verschillende perioden. Om het eenvoudiger te maken heb ik de stappen voor je op een rijtje gezet. Onderstaande afbeelding kan hierbij ondersteunend werken.
Afbeelding 1. De menstruatiecyclus
In de eerste groeiperiode: de Folliculaire fase geven de hersenen een hormoon af (FSH), welke de follikelgroei stimuleert. De follikel is een blaasje wat de eicel draagt. Wanneer de follikel groot genoeg is krijgen de hersenen een signaal om het volgende hormoon af te geven; namelijk het luteïniserend hormoon (LH). Een of twee dagen daarna volgt de eisprong (ovulatie), waarbij het ei uit de follikel ‘springt’. De tweede periode begint op het moment van de eisprong, dit is de Luteale fase. In deze periode maakt het overgebleven follikel een hormoon (progesteron) aan wat helpt bij het voorbereiden van de baarmoeder voor innesteling.
In de perioden die volgen is afhankelijk van of de eicel wel of niet bevrucht raakt. Wanneer de eicel is bevrucht kan deze zich na een week, onder invloed van hormonen oestrogeen en progesteron, zich innestelen in het baarmoederslijmvlies. Als de innesteling lukt en de ontwikkeling van de placenta begint, wordt er een volgend hormoon afgegeven (HCG) wat zorg dat de baarmoederwand niet los gaat laten. Wanneer er geen bevruchting plaatsvindt blijft dit laatste hormoon dus achterwege en zal het baarmoederslijmvlies los gaan laten (periode van afbraak), wat leidt tot menstruatie.
Zoals in afbeelding 1 te zien is heb je in de verschillende fasen van de menstruatiecyclus te maken met diverse hormoonspiegels. Deze hormoonspiegels en de schommelingen die hierbij passen kunnen je gedrag beïnvloeden. De week van de menstruatie kan gepaard gaan met klachten, waardoor je je minder goed voelt. In diezelfde week begint de stijging van het hormoon oestrogeen, wat uiteindelijk zorgt voor een steeds beter gevoel. De oestrogeenspiegel is het hoogst in week twee en in deze week stijgt ook het testosterongehalte. Dit laatste hormoon zorgt ervoor dat je meer zin krijgt in seks. De hoeveelheid testosteron daalt in ‘week drie’ enorm. Tegelijkertijd stijgt het progesteron in het bloed, welke kan zorgen voor neerslachtigheid en eetbuien. In de vierde week daalt de hoeveelheid oestrogeen tot het laagste niveau, maar ook de progesteronniveau ’s dalen weer. Ernstige cyclusklachten kunnen leiden tot het PMS-syndroom.
Tekort aan micronutriënten
Niet alleen hormoonschommelingen kunnen leiden tot een neerslachtig gevoel. Ook een tekort aan vitaminen en mineralen kan leiden tot psychische symptomen. Tijdens de menstruatiecyclus wordt aangenomen dat niveaus van bepaalde voedingsstoffen schommelen. Deze kunnen leiden tot tekorten in vitaminen en mineralen tijdens de menstruatie. Studies tonen aan dat het nemen van calcium-, magnesium-, vitamine B-, vitamine D, en vitamine E suppletie helpt bij het verminderen van klachten die veroorzaakt worden door de daling van testosteron en stijging van progesteron in het bloed. Blijkbaar ontstaat er een tekort in bovengenoemde micronutriënten tijdens de menstruatieperiode.
Chocolade
Onderzoek van The Nutrition Society toont aan dat mensen die naar chocolade hunkeren dat meestal doen wanneer ze zich emotioneel laag voelen. Hetgeen wat juist samen hangt met het dalen van het testosterongehalte en de stijging van het progesteron gehalte in het bloed. Het eerder genoemde onderzoek toont tevens aan dat chocolade humeur verhogende eigenschappen bevat, waaronder onder andere het micronutriënt magnesium ook terug komt. Wil je meer lezen over chocolade en de effecten hiervan op je lichaam? Lees dan deze column.
De aanbevolen hoeveelheid voor magnesium is 250-350 milligram voor vrouwen en 300-350 mg voor mannen.
Conclusie
Je behoefte aan chocolade tijdens de menstruatie is niet helemaal te verklaren, maar chocolade heeft overeenkomsten in de mineralen, waar tijdens de menstruatie een tekort in is. Natuurlijk is chocolade niet de enige bron van magnesium in je voeding. Er zijn ook andere producten die magnesium bevatten en die een meer verantwoorde keuze zijn. Dit zijn bijvoorbeeld groene bladgroenten, alle soorten noten, rauwe cacao, avocado, bananen, peulvruchten, broccoli en volkoren graanproducten. Maar mocht je dan toch voor chocolade kiezen, kies dan voor de pure variant. Deze bevat op 100 gram 40 gram minder suiker.
Bronnen:
- Noordam,C., Rotteveel, J., en Schroor E.J.(2010) Werkboek kinderendocrinologie, hoofdstuk 9 menstruatie en anticonceptie (73-76). Amsterdam: VU Boekhandel/uitgeverij b.v.
- Noordam,C. Rotteveel, J. en Schroor E.J.(2010) Kindergeneeskunde-mca.
- Benton, C and Donohoe, R.T. (1999, march) The effects of nutrients on mood [Cambridge.org].
- Bertone-Johnson, E.R., Chocano-Bedoya, P.O., Zagarins, S.E., Micka, A.E., Ronnenberg, A.G. (2010) Dietary vitamin D intake, 25-hydroxyvitamin D3 levels and premenstrual syndrome in a college-aged population.
- Bendich, A., (2000) The potential for Dietary Supplements to Reduce Premenstrual Syndrome (PMS) Symptoms [Journal of the American College of Nutrition].
- Chocano-Bedoya, P.O., Manson, J.E., Hankinson, S.E., Willett, W.C., Johnson, S.R., Chasan-Taber, L., Ronnenberg, A.G., Bigelow, C. Bertone-Johnson, E.R. (2011) Dietary B vitamin intake and incident premenstrual syndrome [Oxford Academix]
- Villa, P., Amar, I.D., Bottoni, C., Cipolla, C., Dinoi, G., Moruzzi, M.C., Scambia, G., Lanzone, A. (2017) The impact of combined nutraceutical supplementation on quality of life and metabolix changes during the menopausal transition; a pilot randomized trial.
- Gezondheidsraad (2009) Naar een voldoende inname van vitaminen en mineralen (97).
- Stichting voedingscentrum NL (g.d.) Eetmeter.